Orientacja precyzyjna

Dziś prezentujemy drugą część materiałów Brian'a Henry Parker'a - tłumaczenie na język polski: Jacek Wieszaczewski.

Poniżej, na mapach i zdjęciach, pokazana jest i objaśniona przykładowa trasa orientacji precyzyjnej.

Z konieczności, trasa jest trochę prostsza niż używane w rzeczywistości, ponieważ czytelnik może obejrzeć ją wyłącznie na dwuwymiarowych zdjęciach nie oddających w pełni tego, co widać w terenie. Punkty kontrolne na tej przykładowej trasie na początku są proste, później pojawiają się bardziej skomplikowane, wprowadzające do używanych w orientacji precyzyjnej konwencji.

Fotograficzna trasa orientacji precyzyjnej

Mapa powyżej przedstawia trasę zawodów w orientacji precyzyjnej (od startu, zaznaczonego trójkątem, do przedmety, zaznaczonej podwójnym okręgiem, z trzynastoma punktami kontrolnymi po drodze). Zawodnicy mogą poruszać się wyłącznie po ścieżkach, więc muszą rozpoznawać obiekty w terenie na odległość, czasem w warunkach ograniczonej widoczności. Każdy punkt kontrolny pokazany będzie na co najmniej jednym zdjęciu, wykonanym od strony punktu decyzji.

Czasem dołączone będzie dodatkowe zdjęcie wykonane z innej strony, aby pokazać, jak pomocne bywa obejrzenie punktu z innej strony. Pokazane są także opisy punktów oraz mapa z rozwiązaniem, pokazująca punkt decyzji (krzyżyk) i wszystkie lampiony (czerwone kropki). Tekst wyjaśnia, jak dojść do prawidłowego rozwiązania.

Na początek coś prostego. Opis mówi: punkt kontrolny nr 1, rozstawione dwa lampiony (A-B), ruina, południowo-wschodni róg, na zewnątrz. Ruina jest dość duża, aby jej kształt był pokazany na mapie, a środek kółka znajduje się dokładnie w miejscu wskazanym przez opis. Prawidłową odpowiedzią jest B. Lampion A to „ruina, południowo-zachodni róg”. Stronę ruiny, po której stoi każdy z punktów, można wyznaczyć uważnym czytaniem mapy lub przy pomocy kompasu.

Wskazówka: gdy opis mówi o części, stronie, podnóżu lub krawędzi obiektu (względem jego środka), prawidłowy lampion zawsze ustawiany jest dokładnie na tym kierunku, jeśli tylko obiekt ma wystarczająco zaokrąglony kształt. Jeśli obiekt, jak w tym przykładzie, ma wyraźne rogi, podawany jest kierunek najbliższy wybranemu rogowi. Jeśli róg jest w połowie między dwoma kierunkami (n.p. południe i południowy zachód), w opisie podawany jest jeden z tych dwóch kierunków.

Opis: punkt kontrolny nr 2, trzy lampiony (A-C), skałka, północna strona

Ten punkt jest nieco trudniejszy niż poprzedni, z dwóch powodów.

Po pierwsze, mimo że całkiem spora, ta skałka jest obiektem punktowym (tzn. jest za mała, aby jej kształt mógł być oddany na mapie). W takim przypadku środek kółka na mapie zawsze jest dokładnie na obiekcie, nie jest odsunięty w stronę podaną w opisie. Z tego powodu mapa nie pomaga w wyborze kierunku i trzeba to zrobić wyłącznie na podstawie opisu.

Po drugie, z punktu decyzji zawodnik patrzy na południe, a opis podaje, że punkt znajduje się po północnej stronie skałki, co może prowadzić do pomyłek – ten przykład nie jest jeszcze tak trudny, ale gdy dodatkowo pojawia się kierunek wschodni lub zachodni, mniej skoncentrowany zawodnik łatwo może wybrać zły lampion.

Zawodnik z punktu decyzji patrzy na skałkę na południe. Lampion B znajduje się na linii widoku, więc jest po północnej stronie, czyli B jest tu prawidłową odpowiedzią.

Wskazówka: jeśli ścieżka pozwala ustawić się tak, żeby widzieć środek skałki prosto za lampionem (jak w tym przypadku dla lampionów A i B), można dokładnie sprawdzić kierunek, na którym ustawiony jest punkt. Jednak nie zawsze tak można. Gdyby opis sugerował lampion C, konieczne byłoby przejście na zachodnią ścieżkę, aby móc go obejrzeć od zachodu lub południowego

zachodu.

Ocena przebiegu poziomic w terenie to jedna z najważniejszych umiejętności przydatnych na trasach orientacji precyzyjnej. Oto prosty przykład.

Zdjęcie pokazuje mały nosek. Niższy lampion jest u jego podnóża. Wyższy jest blisko góry, a środek kółka na mapie znajduje się powyżej poziomicy i wewnątrz kształtu noska. Punkt A wyraźnie pasuje do opisu i środka kółka.

Ten przykład nie jest jednak tak trywialny, jak mógłby się wydawać. Można zastanowić się, gdzie w terenie przebiega poziomica. Wzdłuż podnóża noska czy na jakiejś pośredniej wysokości? Gdyby ustawić trzeci lampion pomiędzy dwoma, które już są i zmienić opis na po prostu „nosek”, problem byłby dużo trudniejszy. Aby znaleźć rozwiązanie, konieczne byłoby dokładne wyznaczenie

przebiegu poziomicy w terenie. Jak to zrobić, wyjaśnia wskazówka.

Wskazówka: są dwa sposoby na wyznaczanie przebiegu poziomicy. Po pierwsze, jeśli ma ona wiele zakrętów, można to zrobić „na oko”, używając rozmiaru fragmentów poziomicy i głębi widzenia.Tej umiejętności nabywa się z doświadczeniem, wielokrotnie ćwicząc. Drugiej metody można użyć

jeśli poziomica przebiega przez lub obok obiektu zaznaczonego na mapie (w tym przykładzie skałka). Zaczynając od tego obiektu można śledzić przebieg poziomicy. Używanie tej metody wymaga dobrego wyczucia poziomu.

Opis: PK 4, trzy lampiony, dołek, południowo-zachodnia krawędź

Ten punkt zwraca uwagę na konieczność dokładnego czytania całego opisu. Ten dołek to obiekt punktowy, więc środek kółka znajduje się na środku dołka. Gdyby nie było dodatkowego opisu podającego konkretną krawędź, prawidłowy byłby lampion ustawiony na środku, tzn. A. Jednak opis wskazuje, że dobrą odpowiedzią jest tutaj B. Lampion C to „wąwóz, południowy koniec”.